Midnight in Paris-Woody Allen

“Midnight in Paris” izleyen herkeste özel bir yere sahip olmayı başaran, Woody Allen imzalı film son olarak Altın Küre’de aldığı en iyi senaryo ödülüyle bu başarıyı somutlaştırdı.

Woody Alen henüz okuma yazmayı öğrenmemiş bir çoçukken başlamış zihninde senaryolar oluşturmaya. Sonrasında beyaz perdede can bulan bu senoryolarda hem senarist, hem yönetmen, hem de oyuncu olarak hayalleriyle birlikte kendisi de var olmuş. İnsanı ve şehri buluşturan filmleriyle de sinema tarihindeki yerini almış bir kilometre taşı.“Manhattan” filmi ile Manhattan’a, “Maç Sayısı” ile Londra’ya “Vicky Crsitina Barcelona” ile Barcelona’ya yaptırdığı yolculuklara son olarak “Midnight in Paris” ile bizi 1920'lerin Paris'ine götürmesi ekleniyor .

 Amerikalı nişanlı bir çift olan Gil(Owen  Wilson) ve İnez’in(Rachel McAdams) tatil için Paris’e gitmesiyle başlayan yolculuk Gil’in Paris sokaklarında gece yarısından sonra yaşadığı gerçeküstü maceralarla devam eder. Senaryo yazarı olan Gil artık başkaları için değil kendisi için, edebiyat için yazamak ister. Buna bir roman yazarak da adım atmıştır. Fakat etrafında yazdığı romanı okutup değerlendirecek kimseyi bulamayacak kadar yalnızdır. Çünkü nişanlısı İnez’in annesinin “ucuz ucuzdur” sözleriyle lükse olan düşkünlükleri sembolize edilmiş bir çevreye sahiptir. Bir de nişanlısı ile aralarına İnez’in arkadaşı Paul’un girmesiyle, biz günümüz Paris’ine yolculuk yaparken Gil daha da yalnızlaşır. Taki bir gece yarısı tarihten gelen bir otomobille 1920’lerin Paris’ine yolculuk yapana kadar.Tesadüfen yapılan bu yolculuk Gil için gündüzleri yaşadığı sıkıcı hayattan, yalnızlığından kaçış haline gelip artık gece yarılarının iple çekilmeye başladığı bir serüvene dönüşür.

Çünkü bu yolculukların götürdüğü gerçeküstü dünyada artık Ernest Hemigway’den Salvador Dali’ye, Pablo Picasso’dan  Scott Fitzgerald’a bir çok dostu olmuştu. Gerçek hayatta kitabını tahlil ettirmek için bulamadığı eleştirmeni  Hemingway’in yönlendirmesiyle 1920’lerin edebiyat dünyasında bulmuştur. Gertrude Stein, Gil’in romanını okumakla kalmayıp onu son derece de başarılı bulur.

İlk olarak Zelda ve Scott Fitzgerald ile tanışıyor Gil. Eserlerinden bildiğimiz, unutulumaz aşkları ve karışık ilişkileri eşliğinde. Sonrasında çiftin yakın dostu olan edebiyat dünyasının kilometre taşlarından Ernest Hemingway çıkıyor önce Gil’in sonra bizim karşımıza. Ölüm ve korkularının üzerine giden, realist yaklaşımlarıyla, net diyaloglarıyla betimleniyor Hemingway:

Gil: Okuyabilir misin?

Hemingway: Romanını?

Gil: Görüşe ihtiyacım var ve 400 sayfa civarı.

Hemingway: Görüşüm şu ki nefret ettim.

Gil: Daha okumadın bile?

Hemingway: Eğer kötüyse nefret ederim, çünkü kötü edebiyattan nefret ederim. Hele iyiyse, kıskanırım daha fazla nefret ederim. Başka bir yazarın fikrini almak istemezsin.

Gil: Değerlendirilmesi için kimseye güvenemiyorum.

Hemingway: Yazarlar rekabetçidir.

Gil: Ben seninle rekabet edemem.

Hemingway: Sen çok yumuşaksın, bu hiç erkekçe değil! Eğer bir yazarsan, en iyi olduğunu iddia etmelisin. Tabii ben etraftayken değil.

Sonrasında Gil’in yazından görsel sanata uzanan adımı Pablo Picasso ile atılıyor. Eleştirmenlerin genel olarak filme yaptığı tek olumsuz eleştiri de burda çıkıyor karşımıza. Woody Allen’ın Picasso’yu sanatından çok kadınlara olan zaafıyla hayata gecirmesi.

Picasso’yla ilgili benim filimden akılımda kalanlardan ilki Stein tablosu olurken ikincisi ve en güzeli Picasso’nun deli dolu sevgilisi oluyor. Güzelliğiyle filmdeki diğer kadınları gölgede bırakan Adriana (Marion Cotillard) Gil’in de aklını başından almayı başarıyor. Adriana’nın da Gil’den hoşlanmasıyla ortaya hoş bir ilişki çıkıyor. Fakat Gil’in 20’li yılllara olan hayranlığına karşın Adriana da 19. Yüzyılın başındaki Altın Çağ’a hayran oluyor  ve orada yaşamak istiyor. Yani geri dönüş içinde geri dönüş yaşatıyor bu macera. Fakat bu dönüşlerden anlıyoruz ki kimse sahip olduğu andan memnun olamıyor. Gil günümüz yerine 1920’leri tercih ederken, o dönemde yaşayan Adriana da kendi çağının öncesini,  Altın Çağ’ını arzuluyor.

Bu düşüncenin de izleyiciye sezdirilmesinden sonra Salvador Dali çıkıyor karşımıza, Luis Bunuel ve May Ray ile bir masada sanat hakkındaki düşüncelerini tartışırken.

Böylece baştan beri Woody Allen’ın düşüncelerini giymiş olan Gil tek tek efsane yazarların ve ressamların da düşüncelerine götürüyor bizi.

Yolculuğun sonuna gelindiğinde ise Gil’in geçmişle ilişkisinin akibeti hakkında fikir sahibi olamıyoruz malesef. Çünkü Gil mutlu sonu, gerçek hayatın yağmurlu bir akşamında, kitapçıda çalışan bir kız ile yürüyerek yapıyor.

İçinde Yaşadığım Deri-Pedro Almadovar

 

“İçinde Yaşadığım Deri” (La Piel Que Habito) konusunu bilmeden, yönetmeni Pedro Almadovar için tercih ettiğim ve izlediğim diğer filmleri (Konuş Onunla, Volver, Yüksek Topuklar...) gibi kesinlikle pişman olmadan tam aksine heyecan, gerilim ve hayranlıkla izlediğim bir film. Thierry Jonquet’in “Tarantula”  romanından uyarlanan filmde Almadovar insan varlığının, sınırı olan teninin üzerine geçirilmiş plastik bir deriyle sahte bir bene dönüşüp dönüşmeyeceğini, cinsiyet değişse de "ben" denilen kavramın varlığını koruyup koruyamayacağını test ediyor. Ve genellikle tüm filmlerinde vurguladığı cinsiyet kavramını bu defa cinsiyetler arası geçişe taşıyıp farklı bir boyut kazandırıyor. Bu farklı boyuta geçişi de Antonia Banderas’ın muhteşem oyunculuğu ve Elena Anaya’nin çarpıcı güzelliği ile birleştiriyor. Ve tabi Buika’nın eşsiz sesi. Filmde hiç habersiz karşıma çıkınca mutluluğu ve heyecanı yaşattı bana .Böylece “İçinde Yaşadığım Deri” Buika ile daha da özel oldu benim için. Siz de bu özel andan mahrum kalmayın istedim :

Şimdi filmi özetlemeden duramayacağım eğer ben izlemeden hakkında fikir sahibi olmam diyorsanız devamanı şimdilik okumayın derim, ama filmi izledikten sonra mutlaka okuyun ki hem fikir miyiz bi bakalım.

Film başlangıçında bir malikanenin içinde tek bir odada yaşamaya mahkum olan fakat hayatını yoga, pilates ile huzura kavuşturmayı başaran Vera (Elena Anaya) çıkıyor karşımıza, sonrasında da Vera’nın derisi üzerinde deneyler, operasyonlar yapan Dr. Robert (Antonia Banderas). Robert Vera’yı yaptığı deney için kobay olarak kullanmakta ve evinde tutmaktadır. Evi ise sıradan bi ev olmayıp ameliyathaneden, laboratuvara kadar bir çok olanağa sahiptir. Bir de evden ve Vera’dan sorumlu Marilia  var tanıştığımız. Marilia Vera ile iletişimini aynı ev içinde olmalarına rağmen kameralar ve telefonla sağlayıp onun ihtiyaçlarını karşılıyor. Öyle ki Vera’nın yemeği bile odasında bulunan bir asansör ile yollanıyor. Başta bunların Vera’nın derisini koruma amaçlı olduğu düşünülürken aslında işin deneylerden, sağlıktan, tıptan çok daha farklı boyutlarda olduğunu anlamamız biraz zaman alıyor. Bu arada Vera’nın  kendisine giymesi için verilen elbiseleri kestiğini ve Dr. Robert’ın onu, sürekli yatak odasındaki dev ekranından izlediğini görüyoruz. Robert ekrandan izlemenin yanısıra Vera’yı kontrol için odasına gittiği zamanlarda da Vera Robert’a yaklaşmaya çalışıyor. Artık odadan çıkıp onunla birlikte yaşamak istediğini söylüyor. Bu, izleyen herkese aralarında duygusal bi bağ olduğunu düşündürtmeye yetiyor. Fakat bu duygusallıktan çok farklı, bir intikam bağıdır her iki taraf içinde.

Derken Robert’ın evde olmadığı bir gün Marilia’nın kaçak olan oğlu geliyor malikaneye. Ve gelişen olaylar neticesinde annesini bağlayıp Vera’nın odasına çıkıp ve onunla ilişkiye giriyor. Fakat onu Robert’ın eski karısı zannederek, Robert’ın eski karısını estetikle bu hale getirdiğini düşünerek. Tam bu esnada eve gelen Robert adamı öldürüyor. O cesedi imha ederken biz Marilia’nın Vera’ya anllatıklarından öğreniyoruz ki Robert da aslında Marilia’nın oğludur fakar bunu Robert kendisi de bilmemektedir. Yani Robert’ın öldürdüğü adam aslında kardeşidir. Bu detay bana pek önemli gelmezken asıl önemli olan Robert’ın eski karısının bu adamla birlikte kaçmış olması ve kaçarken kaza geçirip yanarak tanınmayacak hale gelmesidir.

İşte buraya kadar sıradan film kurgularını andıran senaryo birden farklılaşıyor ve heyecanlandırmaya başlıyor.  Yapılan geri dönüşle, Robert kazadan kurtardığı karısını evde tedavi etmeye başlıyor. Fakat durum o kadar vahim ki karısının kendisini görmemesi için evde vampirler gibi karanlıkta yaşam başlıyor, aynalar kaldırılıyor. Bir gün, filmin kaderini belirleyen ve o sahnede tanıştığmız Robert’ın kızı Norma ,bahçede oyun oynarken annesinin kendisine öğrettiği şarkıyı söylüyor.  Bunu duyan annesi de bahçeye bakmak için perdeyi açıyor, camdaki yansımasından tanınmayacak haldeki yüzünü ve bedenini görüp balkondan atlıyor ve ölüyor. Malesef ki kızı da tüm olanlara şahit olduğu için psikolojisi bozuluyor.

Burdan sonra film, başlangıçtaki zamandan 6 yıl önceye dönüyor. Robert ve kızı Norma bir partide çıkıyor karşımıza. Robert o gece kızının eve gitmek istemeden ordaki gençlerle birlikte olmasından mutlu oluyor. Derken kızı ve arkadaşları ortadan kayboluyor  ve artık ikinci bölüm başlıyor. İlerleyen saatlerde bahçeye kızını aramaya çıkan Robert önce çalılıkların arasında sevişen gençleri, sonra motorla giden bir genci görüyor ve sonunda kızını, tecavüze uğramış bir halde buluyor. Fakat artık kızı tamamıyle psikolojik dengesini kaybediyor. Ve bir klinikte babasını bile tanımayacak halde tedavi görmeye başlıyor. Fakat çok geçmeden o da annesi gibi camdan atlayarak ölüyor.

Bu arada kızının çevresinde gelişen olaylar yoğunluk kazanırken konu Vera’ya nasıl bağlanacak diye düşünmeye başlıyorum. Fakat Vera olayların baş kahramanıymış da haberimiz yokmuş. Tam bunu düşünürken başka bi sahne daha giriyor araya. Kadın elbiseleri satan bir mağaza, madde bağımlısı bir genç adam, annesi ve orda çalışan eşcinsel bir kız. İşte genç adam parti gecesi Robert’ın kızına tecavüz edenin ta kendisi aynı zaman da Vera’nın da ta kendisi! Şöyle ki Robert kızının ölümünden sonra kızına tecavüz eden genci kaçırıyor ve cinsiyetini değiştiriyor. 6 yıl boyunca Robert’ın gercekleştirdiği operasyonlar sonucunda da Vera artık yeni bir cinsiyete, yeni bir tene, yeni bir deriye bürünüyor. Ama yeni bir benliğe asla...

Buraya kadar Robert’ın intikam düşüncesiyle bunları yapmış olduğunu düşünülürken kendi elleriyle yeni bir cinsiyet kazandırdığı Vera ile ilişkiye girmesi Robert karakterinin eksisi ve eksikliği oluveriyor bi anda.

Eğer Vera ile birlikte olmasaydı davasında daha haklı kılabilirdi kendini. Fakat öyle olsaydı bu defa da Vera intikamını alıp öldüremezdi  onu. Böylece davasında haklı çıkan, öcünü almış olan, Robert değil de Vera oluyor. Ve bu, filmin başından beri Vera’nın Robert’a yaklaşma çabasının bile intikam için olduğunun kanıtı oluyor. Kısacası Vera’nın kaybettiği derisinin, cinsiyetinin intikamı, filmin geneline hakim olan Robert’ın kızının ölümü için güddüğü intikamdan çok daha güçlü çıkıyor.

Noel Baba'dan Mesaj

Yeni bir yıl da olsa yine en güzel dilekler klasik olanlar. Sağlık, mutluluk, huzur, aşk, başarı, para...  Ama Noel Baba kendisi gelemese de haber yolladı bu sene ve dedi ki;

Beni, doğum gününü, sevgililer gününü beklemeyin sevdiklerinizi mutlu etmek için. Bizim geleceğimizi, getireceğimizi sizin gibi onlar da biliyor nasılsa .Siz hiç sebepsiz ve beklenmeden gelenleri verirseniz onlara çikolata tadında mutluluk olur o...

Hem güzel dilekler de yalnızca yeni yılı beklemez gerçekleşmek için ya da sadece yeni yılda dilenen mutluluğu, parayı, aşkı vereceğim diye bir kuralı yoktur evrenin. Her an, her saniye istemeyi bilene yollanacak, er ya da geç ulaşacak dilekler hazırda bekler. Bunun için beni beklemeye de gerek yoktur aslında.

Kırmızı da sadece yeni yılı beklemez mesela enerjisini yollamak için. İlk buluşmada, iş görüşmesinde, pijamada nerde olsa verecektir gücünü sen almayı bildikten sonra.

Kutlamalar... Sadece yeni yıl ve özel günler değer değildir mesela kutlamaya. “Bu gün neyi kutluyoruz?” diye sorulan, kutlama sebebine masaya oturduktan sonra karar verilen günler onlar daha samimi olduğu gibi daha özeldir çoğu zaman.

Belki yeni yılı bekleyen tek odur kutusundan çıkıp evi, ofisi renklendirmek için. Çam ağacı... Kalıbı yıkılması en zor olan oysa yılbaşı haricinde siz de muadilleriyle renklendirebilirsiniz dilediğiniz mekanı, dilediğiniz hayatı...

Yani diyeceğim o ki; kar, yağmak için yılbaşını seçmiyor ya uzun yıllardır, ben de gelemiyorum nasılsa o zaman siz de tüm bu güzellikler için tarihin en sağ köşesinin değişmesini beklemeseniz  de olur. Onun solundakiler sizi beklemeden ilerleyip duruyor hızla...

İmza: NOEL BABA